Thủy đậu là một bệnh lý truyền nhiễm cấp tính, lành tính và ít gây biến chứng nguy hiểm khi bệnh nhân được chăm sóc và điều trị đúng cách. Vậy cách chữa bệnh thủy đậu ở trẻ em là gì?
Thủy đậu ở trẻ em là gì?
Thủy đậu ở trẻ em là tình trạng nhiễm trùng cấp tính do virus gây ra, thường xảy ra ở khi thời tiết nóng ẩm, giao mùa và lây lan nhanh chóng ở những khu vực đông dân cư. Bệnh thường xảy ra ở trẻ dưới 15 tuổi và có thể gây ảnh hưởng nặng nề ở trẻ dưới 12 tháng, tăng nguy cơ mắc bệnh zona về sau lên 4,5 lần so với những trẻ khác.
Trẻ mắc bệnh thường bắt đầu với các triệu chứng như mệt mỏi, sốt, chán ăn và sưng hạch. Sau đó khoảng 1-2 ngày, trẻ bắt đầu phát ban, xuất hiện nhiều mụn nước nhỏ, gây ngứa ở vùng ngực, lưng, bụng, mặt và dần lan rộng khắp cơ thể. Cuối cùng, mụn nước vỡ ra, bắt đầu đóng vảy, thường sẽ kéo dài trong khoảng 1 tuần, và có thể mất thêm vài tuần để vảy rụng đi.
Theo thống kê, mỗi năm có hơn 4 triệu người mắc bệnh thủy đậu, trong đó có khoảng 10.000 trường hợp cần nhập viện để được chăm sóc y tế. Tại Việt Nam, trong 2 tháng đầu năm 2023, cả nước ghi nhận gần 3.200 ca bệnh thủy đậu, tăng cao so với cùng kỳ năm 2022. Trong đó, đa số bệnh nhân thuộc nhóm tuổi mầm non và tiểu học.
Nguyên nhân trẻ em bị thủy đậu
Virus herpes zoster (Varicella Zoster – VZV) là nguyên nhân gây bệnh thủy đậu ở trẻ em. Đây là một chủng virus thuộc họ herpesviruses, có kích thước từ 150-200 nm, chứa phân tử ADN chuỗi đôi và có trọng trọng lượng phân tử là 80×106 dalton.
Bệnh thủy đậu ở trẻ em lây truyền chủ yếu qua đường hô hấp, thông qua tiếp xúc trực tiếp với các giọt bắn có chứa virus gây bệnh trong không khí, được phát tán ra ngoài khi người bệnh ho, hắt hơi hay nói chuyện. Ngoài ra, virus Varicella Zoster có thể sống trong vảy thủy đậu trong không khí đến vài ngày hoặc bám trên một số bề mặt cứng, đồ dùng cá nhân,… Lúc này, trẻ có thể mắc bệnh thủy đậu do tiếp xúc với những đồ vật này, thậm chí là do cùng sinh hoạt ở các môi trường có nguy cơ lây truyền bệnh cao như trường học, nhà trẻ,…
Hơn nữa, trẻ em là những đối tượng có hệ miễn dịch chưa hoàn thiện, nhất là trẻ chưa được tiêm chủng vacxin đầy đủ. Đồng thời, trẻ còn quá nhỏ và chưa thể tự bảo vệ bản thân trước sự tấn công của các tác nhân gây bệnh hay thực hiện hiệu quả các phương pháp phòng ngừa thủy đậu. Do đó, trẻ thường sẽ vô tư và thoải mái sinh hoạt với bạn bè đồng trang lứa khiến bệnh lây lan nhanh chóng.
Phương pháp chẩn đoán thủy đậu ở trẻ em
Phần lớn các trường hợp mắc bệnh thủy đậu ở trẻ em được chẩn đoán thông qua thăm khám lâm sàng, các triệu chứng của bệnh và tình trạng ban ở trẻ. Ngoài ra, trong một số trường hợp, bác sĩ có thể yêu cầu thực hiện thêm một số xét nghiệm khác, nhằm kiểm tra tình trạng bệnh và các tổn thương do virus thủy đậu gây ra như:
- Xét nghiệm PCR;
- Xét nghiệm huyết thanh học;
- Chụp X-quang, CT, MRI.
Cách chữa bệnh thủy đậu ở trẻ em
Trẻ mắc bệnh thủy đậu thường được chăm sóc và điều trị tại nhà. Tuy nhiên, để biết chính xác tình trạng sức khỏe, mức độ nghiêm trọng của bệnh và điều trị thủy đậu đúng cách, an toàn cho trẻ, bố mẹ nên đưa trẻ đến bệnh viện để được thăm khám và hướng dẫn điều trị theo phác đồ phù hợp. Các phương pháp điều trị thủy đậu hiện có đều hướng đến điều trị triệu chứng, điển hình như giảm sốt, giảm ngứa,… nhằm giúp trẻ cảm thấy thoải mái, hạn chế biến chứng, đặc biệt là tình trạng nhiễm trùng thứ cấp. (3)
- Điều trị bằng thuốc: Thuốc kháng virus, thuốc hạ sốt, giảm đau và một số thực phẩm bổ sung vitamin có thể được sử dụng trong điều trị thủy đậu ở trẻ. Đối với trường hợp trẻ có biểu hiện bội nhiễm, bác sĩ sẽ kê thêm thuốc kháng sinh phù hợp. Lưu ý, các loại thuốc và liều lượng thuốc cho trẻ uống cần tuân theo đúng chỉ định của bác sĩ.
- Hỗ trợ chăm sóc tại nhà: Đối với các trường hợp bệnh diễn ra ở mức độ nhẹ, trẻ có thể được điều trị tại nhà theo phác đồ thuốc và tái khám đúng hẹn. Những cách chăm sóc trẻ bị thủy đậu tại nhà gồm:
- Chấm methylen hoặc thuốc tím 1/4000 lên những nốt thủy đậu bị vỡ nhằm ngăn ngừa nhiễm trùng;
- Thoa kem dưỡng da calamine hoặc cho trẻ uống thuốc kháng histamine, như clorpheniramin, nhằm giảm ngứa cho trẻ;
- Mặc quần áo mềm, rộng rãi, thoáng mát, thấm hút tốt nhằm hạn chế chà xát lên các nốt thủy đậu;
- Cắt móng tay, đeo bao tay cho trẻ phòng trừ trường hợp trẻ gãi ngứa khi ngủ;
- Cho trẻ uống thuốc hạ sốt, giảm đau khi có triệu chứng sốt cao, đau mỏi dữ dội theo chỉ định của bác sĩ;
- Vệ sinh cơ thể và thay đồ thường xuyên cho trẻ, giúp da sạch sẽ, thông thoáng, giảm nguy cơ nhiễm khuẩn;
- Cho trẻ uống nhiều nước để làm dịu cơn đau và bù lại lượng nước bị mất đi do thủy đậu.
Thủy đậu ở trẻ em có nguy hiểm không?
Mặc dù phần lớn các trường hợp thủy đậu ở trẻ là lành tính và thường được điều trị tại nhà nhưng trong một số trường hợp, bệnh không được chăm sóc và kiểm soát đúng cách, trẻ có thể đối mặt với nhiều biến chứng nguy hiểm như:
- Nhiễm khuẩn, bội nhiễm thứ phát;
- Zona thần kinh;
- Viêm phổi;
- Viêm não, viêm màng não;
- Hội chứng liệt Landry;
- Viêm thanh quản;
- Viêm võng mạc;
- Viêm cầu thận cấp;
- Viêm tai ngoài, tai giữa.
Nếu trẻ thuộc các đối tượng sau, khi mắc thủy đậu, bệnh thường sẽ diễn ra ở mức độ nghiêm trọng và có nguy cơ xuất hiện biến chứng cao:
- Trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ;
- Trẻ có hệ miễn dịch suy yếu, mắc bệnh nền, ung thu;
- Trẻ đang sử dụng thuốc corticoid;
- Trẻ chưa được tiêm chủng vacxin ngừa thủy đậu.
Đặc biệt, trong quá trình chăm sóc trẻ tại nhà, bố mẹ cần đưa trẻ đến bệnh viện gần nhất ngay khi trẻ có các biểu hiện sau:
- Triệu chứng thủy đậu ngày càng nghiêm trọng;
- Sốt cao không có dấu giảm nhẹ mặc dù đã dùng thuốc hạ sốt;
- Có xu hướng buồn ngủ nhiều hơn, dấu hiệu mất ý thức;
- Đau đầu dữ dội;
- Khó thở;
- Khó nhìn vào ánh đèn.
Thủy đậu tuy lành tính nhưng khi không điều trị và kiểm soát bệnh đúng cách, trẻ sẽ phải đối diện với nhiều biến chứng nguy hiểm. Hơn nữa, sau khi các nốt thủy đậu rụng đi, sẹo lõm có thể hình thành, gây mất tự tin cho trẻ. Vì vậy, bố mẹ cần chú ý chăm sóc trẻ mắc bệnh cẩn thận và lựa chọn các cách chữa bệnh thủy đậu ở trẻ em an toàn.
